- MOC.OOTAHAD
- selcitrA seidutS erutuF
- MOC.OOTAHAD
ڤاڵتەر بێنیامین: دەربارەى راڤەكردنی ئایین
ڤاڵتەر بێنیامین: دەربارەى راڤەكردنی ئایین
ويليام دێل و تیمۆتی بێل/ وەرگێڕان: پێشڕەو محەمەد
ڤاڵتەر بێنیامین (1892-1940) لە خێزانێكی جولەكە، لە بەرلین چاوی بەڕووی جیهاندا كردەوە، كە تێكەڵی فەزای زاڵی مەسیحی ئەو شارە ببو. ئەو خوێندنی لە زانكۆكانی بەرلین، فرایبورگ، میونشن و بێرن تەواو كردبوو. لە سەردەمی خوێندكاریدا، پەیوەندی بە بزووتنەوەى خوێندكارە جولەكە رادیكاڵەكانەوە كرد و لەگەڵ هاوڕێ گیانی بەگیانییەكەى، گێرشەم شولەم[1]، هێدی هێدی هۆگری بەرانبەر بە عیرفانی جولەكایەتی پەیدا كرد. (شۆلەم لەسەر هۆگرییەكەى بەردەوام بوو و وەك سكۆلارێكی گەورەی عیرفانی جولەكایەتی ناسرا). لە ساڵى 1925 بێنیامین "سەرچاوەى درامای تراژیكی ئەڵمانی" وەك تێزی هابلیتاسیۆن[2] (بەڵگەنامەیەك بۆ گەیشتن بە پۆستی مامۆستایی لە زانكۆ) پێشكەش بە زانكۆی فرانكفورت كرد، بەڵام پرۆژەكەى رەتكردەوە، لەبەر ئەوەى گریمانەى ئەوەى دەكرد، كە لەوانەیە بەهۆى ستایلی ناباو و لیریكیانەى تێزەكە، رەتبكرێتەوە. بێنیامن هیچ كاتێك پۆستێكی فەرمی ئەكادیمی وەرنەگرت. ئەو هەمیشە وەكو سكۆلارێكی سەربەخۆ، رەخنەگر و وەرگێڕێكی ئازاد كاری دەكرد.
لە ساڵی 1933دا، لەگەڵ دەركەوتنی نازییەكان لە ئەڵمانیا، بێنیامین بەرەو پاریس رۆیشت، لەوێدا بوو دیداری لەگەڵ هانا ئارنت و بەشێك لە رۆشنبیرانی دیكە ئەنجام دا. لە ساڵى 1939دا بوو رەگەزنامەى نەتەوەیی ئەڵمانیای لێسەندرایەوە و ناچار بوو لە كەمپدا بمێنێتەوە. لە ساڵى 1940 لەلایەن تیۆدۆر ئادۆرنۆ و ماكس هۆركهایمەر و قوتابخانەى لێكۆڵینەوە كۆمەڵایەتییەكانەوە بانگهێشتنامەیەكی پێگەیشت. (ئەم دامەزراوەیە بەهۆى راكردنیان لە دەستی نازییەكان لە فرانكفورتەوە بۆ نیویۆرك گوازرابۆوە). بێنیامین هەوڵیدا لە دەستی رێژیمی ڤیشی فرەنسی[3] رابكات و بڕواتە ویلایەتە یەكگرتووەكانەوە. كاتێك گەیشتە شاری پۆرتبۆ، لەسەر سنووری فەرەنسا و ئیسپانیا، نەیانهێشت بچێتە نێو ئیسپانیاوە. ئەگەر گەڕابایەوە بۆ فەرەنسا، ئەوا مردنی شتێكی روون و ئاشكرا بوو. رۆژی دواتر، جەستەی مردووی ئەویان دۆزییەوە، پێدەچێت بە حەپی مۆرفین خۆكوژی كردبێت.
بێنیامین دەربارەى چەندین بابەتی جۆراوجۆر، شتی نووسیوە – لە تراژیدیای ئەدەبی و مۆدێرنیتەوە بیگرە تادەگاتە پاریس و مێسیانیزم[4] - و چەندین جۆر ستایلی لە نووسیندا بەكارهێناون، لە وتار و راڤەكردنەوە بیگرە تا دەگاتە ئەفۆریزم. هونەرمەندان، مێژوونووسان، رەخنەگرانی ئەدەبی و فەیلەسوفان بەهۆى ناوەرۆك و لایەنە بزوێنەرەكەیەوە، روویان لە تێكستەكانی ئەو كردووە. تیۆریی رەخنەیی ئەو لە روانگەى لێكۆڵینەوەى ئایینی ئەكادیمییەوە، بەشێوەیەكی تایبەت بەهایەكی گەورەى خستۆتەوە، چونكە سەرچاوە و بونیادەكانی ئایین دەباتە ژێر پرسیارەوە. لێرەدا ئێمە سەرنجمان لەسەر چوار كاری تایبەتی ئەو چڕ دەكەینەوە: "رەخنەى توندوتیژی"[5] (1921)، "ئەركی وەرگێڕ"[6] (1923)، "كاری هونەری لەسەردەمی دووبارە بەرهەمهێنانەوەى میكانیكیدا"[7] (1936)، و چواندنی فریشتەى مێژوو لە "تێزەكان دەربارەى فەلسەفەى مێژوو"[8] (1940).
لە "رەخنەى توندوتیژی"دا، بێنیامین بونیادەكانی یاسا، یان نەبوونی یاسا تاقیدەكاتەوە. دەڵێت، یاسا ناتوانێت لەسەر پێی خۆى بووەستێت. یاسا هیچ بونیادێكی نییە (نە لە فەرمانی خواییدا، نە لە سروشت، و هتد...). ئەگەر بونیادێكی هەبووبێت، چیتر زەرووری نەبوو توندوتیژی وەك چەكی خۆى هەڵبژێرێت بۆ ئەوەى خۆى جێگر بكات و پارێزگاری لەخۆى بكات. سەربارى ئەمە، پەیوەندی رەهاى یاسا بە توندوتیژییەوە، ئەوە دەخاتەبەرچاو، كە یاسا لەڕاستیدا، بەدەرە لەهەرجۆرە بونیاد و بنەمایەك. ئەگەریش دەشێت بونیادێكی هەبێت، ئەوا لەڕاستیدا ئەو بونیادە تەنها توندوتیژییە. ئەو ئاراستە باوەى حەق بە توندوتیژی دەدات لەنێو سیستەمی یاساییدا، ئەگەر لەسەر بنەماى "ئامانج، حەق بە ئامراز دەدات"ی توندوتیژی یاسایی (كە لەلایەن یاساوە جێبەجێ دەكرێت و بەردەوام دەبێت) وەستابێت، ئەوا سەرنجی ئێمە لەم راستییە – واتا بێ بونیادبوونی یاسا یان توندوتیژی –هەبوونی بونیادی یاسا – دووردەخاتەوە؛ ئەگەر ئامانج لەسەر حەقە، كەواتە ئامرازێكی توندوتیژیش بۆ گەیشتن بەو ئامانجە بە زەرووری دەردەكەوێت. بەمجۆرە، بێنیامین دەڵێت، نەیانهێشتووە بپرسین چ شتێك دەتوانێت زەروورەتی یاسایی واتا بەهرەمەندبوونی یاسا لە بونیادێكی پتەو، ئاشكرا و دیار بخات؟ خودی یاسا بەس نییە؛ یاسا ناتوانێت لەسەرپێی خۆى یان لەسەر بنەمای خۆى دابمەزرێت. یاسا دەبێت لەسەر توندوتیژی بووەستێت تاوەكو خۆى پتەووجێگیر بكات و درێژە بەمانەوەى بدات. توندوتیژی لەجێگاى بونیادەكانی یاسا دانیشتووە.
لە "پەیامی وەرگێڕ"دا (كە پێشەكییەكە بۆ وەرگێڕانی شیعری "تابلۆی پاریسی" بودلێر لەلایەن خودی بێنیامینەوە)، بێنیامین هەمان ئەو پرسیارانە بەشێوازێكی دیكە دەربارەى سەرچاوە و بونیادەكان زیتدەكاتەوە و خەریكی هەڵسەنگاندنی پەیوەندی نێوان بەرهەمی ئەدەبی رەسەن و "ژیانی دواى مەرگ"[9]ی خۆى لە وەرگێڕاندا دەبێت. چ شتێك خەریكە وەردەگێڕدرێت؟ بە وردبوونەوە لەوەى هەر بەرهەمێكی ئەدەبی بەهاى وەرگێڕانی هەیە، تەنها هەبوونی زانیاری گرنگ نییە، بەڵگو "وەرگێڕ كاتێك دەتوانێت شتێكی قوڵ و نهێنیئامێز و "شاعیرانە" بەرهەم بهێنێتەوە، كە خۆیشی شاعیرێك بێت". (ل70) وەرگێڕان، ئەو هونەرەیە، كە دەتوانێت بەرهەمی ئەدەبی بگۆڕێت بۆ بەرهەمێكی باشتر لەخۆى. بەرهەمی ئەدەبی، لە وەرگێڕاندا، دەبێتە خاوەن "ژیانی دواى مەرگ"، واتا دەبێتە خاوەنی شتێكی باشتر لەو شتەى پێشتر لەئارادا بووە. وەرگێڕان برێتییە لە "قۆناغێكی ژیانی بەردەوام". كەواتە، بەرهەمی ئەدەبی دەبێت لەگەڵ كاری وەرگێڕدا بمرێت، تاوەكو لە زمانێكی دیكەدا و بەرزتر لەخۆى و وەك بەرهەمێكی هونەری ئەدەبی زیندەگی بكات. هاوكاتیش، خودی بەرهەمی رەسەن لەبەر ئەوەى كەموكورتە و ناتوانێت بە نهێنییەكی قوڵ بگات، كە هەمیشە هەوڵیداوە پێیبگات، ئەوا مل بۆ وەرگێڕان دەدات. پەیامی وەرگێڕ تەنها ئەوە نییە زانیارییەكانی دەقی رەسەن بۆ ئەو كەسانە بگوازێتەوە، كە ناتوانن زمانی دەقە رەسەنەكە بزانن. بەڵكو، ئەركەكەى برێتییە لە "دووبارە ئەفراندنەوە"، لەگەڵ ئامانجی ئازادكردنی دەستەڵاتی شاعیرانەى دەقی رەسەن لە زیندانی زمانێكی تایبەتیدا (و نەك بە زەرووری زمانێكی نا-جیهانی و ناپەتی).(ل80)
لە كتێبی "شینگێڕیی زیندوو: كارەسات، تازیەداری، و پرۆتێست لە ژیانی دوای مەرگی كتێبێكی پیرۆز"[10]دا (2000)، تۆد لینافێلت[11] خەریكی هەڵسەنگاندنی "ژیانی دواى مەرگ"ی كتێبی "تازیەداری ئەرمیا" دەبێت، كە لە "پەیمانی كۆن"دا دەربارەى وێرانبوونی ئۆرشەلیم دەدوێت بەدەستی بابلییەكان، و هەروەها باس لەوە دەكات، كە تێگەیشتنی بێنیامین لە وەرگێڕاندا چ دەستەڵاتێكی لە لێكۆڵینەوەى مێژووی تەفسیكردنی ئینجیلیدا هەیە. ئەو نیشانی دەدات، كە چۆن دەقی رەسەن "تازیەداری"، بەتایبەت هاواری قوڵی ئازارچەشتن و هەست نەكردن بە وەڵامدانەوەى یەزدانی، ئەوا مل بۆ وەرگێڕان یان ژیانی دواى مەرگ دەدات. لینافێلت، ئەو وەرگێڕان و تەفسیر و شیعر و چیرۆكانەى دواى "كتێبی تازیەداری" نووسراون و وەكو ژیانی دواى مەرگی ئەو كتێبەن، ناودەنێت ئەدەبیاتی مانەوە و بەردەوامی (یان "سەرو-ژیان" یاخود "ئەودیو ژیان")، ئەم ئەدەبیاتی مانەوەیە هەوڵدەدات – و بە ناچاری ناتوانێت – هاواری ئازارچەشتن دووبارە بئافرێنێتەوە و ئازاد بكات، كە لە دەقی رەسەندا بوونی هەیە.
ئەو وتارەى بێنیامین لە ساڵی 1936دا نووسی، واتا "بەرهەمی هونەری لەسەردەمی دووبارە بەرهەمهێنانەوەى میكانیكیدا"، دەیەوێت سەرچاوەى بەرهەمی هونەری پەیوەند بە قۆناغە مێژووییەكەى هەڵبسەنگێنێت، كە بە باوەڕی بێنیامین لە مێژووی هونەردا بە رادیكاڵیی قۆناغێكی تازەیە و بەرهەمی مێتۆدەكانی دووبارە بەرهەمهێنانەوەى ئاپۆرەیە. ئەوەى لێرەدا گرنگە برێتییە لە كۆنسێپتی "رەسەنێتی"[12]، روانگەى بێنیامین بۆ رەسەنێتی، دەگەڕێتەوە بۆ هەبوونێكی بێ هاوتای بەرهەمی رەسەنی هونەری لە كات و شوێندا؛ واتا لێرەدا چۆن دەشێت "گەواهییە مێژووییەكانی دیكە" لەئارادابن. (ل220). ئەو شتەى مەحاڵە دووبارە بەرهەم بێتەوە برێتییە لە جەوهەر یان "ئەدگار"[13]ێكی بەرهەمی هونەری. هەر ئەم جەوهەر یان ئەدگارەیە، كە بەرهەمی رەسەنی هونەری لەوبەر[14]ی ئێمەوە دادەنێت و لە پەیوەندیدا لەگەڵ ئێمە دەبێتە خاوەن ئەویدییەكی مێژوویی[15]. دووبارە بەرهەمهێنانەوەی میكانیكی لەلایەن ئارەزووەوە پاڵدەنرێت و ئەم مەودا و بەرانبەرییە كەمتر دەكات، "بۆ ئەوەى ئۆبژە بەهۆى لێكچوونەكەى، بەهۆى دووبارە بەرهەمهێنانەوەى، لە نزیكترین خأڵ [لە ئێمەوە] دابنێت". (ل223). ئێستا، لەگەڵ هەر دووبارەبەرهەمهێنانەوەیەكدا، ئەدگاری بەرهەمی رەسەن لاواز و لاوازتر دەبێت، لەبەرئەوەى "تەكنیكی دووبارە بەرهەمهێنانەوە، ئۆبژەى دووبارە بەرهەمهاتوو لە ژێر هەیمەنەى ترادیسیۆن دەردەهێنێت" و ئۆبژە لە پێگە رەسەنەكەى دادەبڕێت و نامۆى دەكات، و لەم رووەوە، فرەیی نوسخە كۆپیكراوەكان دەكاتە جێگرەوەى لێرەبوونی بێ هاوتا (ل221). دووبارە بەرهەمهێنانەوە تەنانەت ئەو كاتەى بەرهەمێكی رەسەن لە كات و شوێنە مێژووییەكەى لە ریشەوە دەردەهێنێت (كات و شوێنی مێژوویی هەمان ئەو شتەیە، ئەدگار بە بەرهەمی رەسەن دەبەخشێت)، ئەوا وابەستەیە بە ئەدگاری بەرهەمێكی رەسەنەوە. كەواتە، دووبارە بەرهەمهێنانەوە – بتەوێت یان نا – ئەدگاری بەرهەمی رەسەنی هونەری لەنێو دەبات، و ئەوا سیمولاسیۆنێك (شێوەسازییەك) دەكاتە جێگرەوەى – پاشان ژان بۆدریار پەرەى بەم بابەتە دا.
بێنیامین زێتر لەمەش دەڕوات و دەڵێت ئەدگاری بەرهەمی هونەری ریشەكەى لەنێو ترادیسیۆندا هەیە و بەندە لەسەر سروتەكانی نەریت. بێنیامین جەخت دەكاتەوە، كە سروت، بەها - سوودمەندی یەكەم و سەرەكی بەرهەمی هونەری بووە. ماوەیەكی زۆر بەر لەوەى جوانی یان هەر ئەزموونێكی ئێستێتیكیانەى دیكە ئامانجی هونەرمەند بێت و ماوەیەكی زۆر بەر لە بزووتنەوەى "هونەر بۆ هونەر"، بەرهەمی هونەری بۆ بەكارهێنان لەنێو سروتی ئایینیدا چێدەكرا. هەر ئەوەى هونەرمەندان هێواش هێواش لەگەڵ ئامانجی نمایشكردنی گشتی بەرهەم (و نەك سوودمەندی سروتی) دەستیان بە دروستكردنی بەرهەم كرد، ئەوا بەرهەمی هونەری لە ریشە ئایینییەكانی دابڕێنرا. بێنیامین دەڵێت، سەرباری ئەمە، تا سەردەمی نوێی دووبارە بەرهەمهێنانەوەى میكانیكی، ریشە ئایینییەكان هێشتا بە توندی بە بەرهەمى هونەرییەوە بەسترابوونەوە.
لەم قۆناغە مێژووییەدایە، ئێمە شایەتی ئەوەین بۆ یەكەمینجار بە رادیكاڵی بەرهەمی هونەری لە "وابەستەیی مشەخۆریی لەسەر سروت" "رزگاری" دەبێت. (ل224). لەم سەردەمە نوێیەدا، هونەرمەندان وردە وردە بە مەبەستی دووبارە بەرهەمهێنان، بەرهەمی هونەری دەئافرێنن. بەرهەمی رەسەن بۆ ئەوە بەرهەم دێت، كە دووبارە بەرهەم بێتەوە. بەرهەمهێنانەوەى بەرهەمی هونەری هێندە گرنگی پەیدا دەكات، كە دەگۆڕێت بۆ ئەویدیكەبوونی چۆنێتییەكی جەوهەری هونەر: ریشە رەسەنەكانی هونەر لە كردەى سروتئاسا و ئایین جیابووتەوە و ئامادەیی ئەوەى تێدایە بكەوێتە خزمەتی كردەیەكی تەواو نوێوە؛ واتا سیاسەت. بێنیامین، فیلم وەك خزمەتكارترین نموونەى ئەم فۆرمە نوێیەى هونەری بەرهەمهێنانەوە دەبینێت. فیلم هێزی ئەوەى هەیە "جەماوەر مۆبلیزە بكات"[16]، (ل240) ئینجا ئامانجی ناسیۆنالیزم بێت یان شۆڕش، چ ئامانجەكەى ستایشكردنی رەوشی باو بێت یان دژایەتیكردنی رەوشەكە. فیلم هاوكات دەستەڵاتی بەدوو رێگەوە بەدەست دەهێنێت: یەكێكیان بە پەرتكردنی هەستی بینەران (و بیانخاتە نێو دۆخێكی گێژەوە) و دووەم بە دووبارە-شێوەگیركردنی جیهانبینی و تێگەیشتنی ئەوان بۆ واقیعییەت.
لەیادمان بێت بێنیامین وتاری "بەرهەمی هونەری لە سەردەمی دووبارە بەرهەمهێنانەوەى میكانیكیدا"ی لە ساڵی 1936 و لە سەردەمی دەركەوتنی نازیزمدا نووسیوە – نازیزم بزووتنەوەیەك بوو پسپۆڕییەكی تایبەتی لە هونەر و پروپاگەندەى سیاسییدا هەبوو – بیر لە پۆستەرە گرافیكییە زۆرەكانی نازییەكان و فیبمە ناسیۆنالیستییەكانی وەكو "سەركەوتنی ئیرادە" بكەنەوە، كە نازییەكان ئەم فیلمەیان لە ساڵی 1934 لە نۆرمبێرگ بەرهەمهێنا بۆ وەسفكردنی خۆیان. وتارەكەى بێنیامین چەندین پرسیاری نوێی لە دەستپێكی سەدەى بیست و یەكدا بەدواى خۆیدا هێنا. ئێستا ئەگەر ئێمە ئەرگومێنتەكەى بێنیامین قبوڵ بكەین، دەبێت لە خۆمان بپرسین هونەر لە سەردەمی نوێی ئێمەدا، كە سەردەمی "بەرهەمهێنانەوەى دیجیتالی"یە، بەردەوامی و درێژەدان بە هەمان سەردەمی سۆڕشگێڕی بەرهەمهێنانەوەى میكانیكییە، كە بێنیامین باسی دەكات، یان لەو سەردەمە زیاتر دەڕوات و ئەو سەردەمەی پێشوو لادەبات؟
برێنت پلەیت[17]، توێژەری ئایینی و توێژەری كولتووری وێنەیی لە كتێبی "ڤاڵتەر بێنیامین، ئایین و ئێستێتیك"دا، دەگەڕێتەوە بۆ وتاری "بەرهەمی هونەری" بێنیامین و نووسینەكانی دیكەى تاوەكو نیشانی بدات بۆچی لێكۆڵینەوەى هونەری ئایینی لە ئاراستەى رۆشنبیرانە و بیرمەندانەى ئەو جیابووەتەوە و بەرەو كردە ماتەریالییەكانی بەرهەمهێنان و تێگەیشتنی هونەری رۆیشتووە. پلەیت دەڵێت خودی ئایین بەند نییە لەسەر ئایدیا و رێبازەكان، بەڵكو بەندە لەسەر ئۆپەراسیۆنی جەستەیی و پەیكەربەندی هەستەكان. ئایین لە بنەڕەتدا ئێستێتیكییە، واتا (بەرانبەر بە وشەى سەرەكی گریكی ئەم زاراوەیە، واتا "ئێستێتیكۆس" ‘هەستكردن‘).
بەوجۆرەى لە پێشەوە باسكرا، بێنیامین تەنها بەهۆى وتارەكانییەوە نەناسرابوو، بەڵكو بەهۆى نووسراوە ئەفۆریستییەكانیشییەوە ناووبانگی دەركردووە. كتێبەكەى "چەند تێزێك دەربارەى فەلسەفەى مێژوو" (لە ساڵى 1940 نووسرا، بەڵام تا ساڵی 1950 بڵاونەكرایەوە"، زنجیرەیەكی كورت و بەربڵاوی رامانەكانی ئەوە دەربارەى توێژینەوەى مێژوو و مێژوونووسی، پەیوەندی ئێستا بە رابوردووەوە، ئارەزووكردن بۆ سەرچاوە بزربووەكان و ئایدیای پێشكەوتنی مێژوویی. ناسراوترین "تێز"ـەكەى، برێتییە لە تێزی نۆیەم، چواندنێكە دەربارەى "فریشتەى مێژوو"[18]. ئەم چواندنە ئیلهامبەخشە لەلایەن پاول كلە[19]وە بەناوونیشانی "فریشتەى نوێ"[20] دروستكراوە، لەم وێنەیەدا فریشتیەك دەركەوتووە، كە بەرەو دواوە دەفڕێت، باڵەكانی كردوونەتەوە و بە مەبەستەوە و بە نیگایەكی زەقەوە سەیری ئەو شتە دەكات، كە دەیەوێت لێی دووربكەوێتەوە. بێنیامین رادەمێنێت "ئەمە هەمان ئەو شتەیە، كە دەتوانین پێی بڵێین وێنەى فریشتەى مێژوو". (ل257). فریشتەى مێژوو وەكو مێژوونووسێك، لەو كاتەى سەفەر دەكات و دووردەكەوێتەوە، نیگایەك ئاراستەى دواوە دەكات و رووخساری بەرەو رابوردوو وەرچەرخاندووە. ئەو دەیەوێت لە دواوە، بەرەو داهاتوو بفڕێت. لەكاتێكدا ئێمە خوومان بەوەوە گرتووە، رابوردوو وەك زنجیرەیەك رووداو سەیر بكەین، كە رابوردوو بە داهاتووەوە دەبەستنەوە. ئەو فریشتەیەش لە "كارەساتێكی سینگولار دەڕوانێت، كە بەردەوام وێرانی بەدواى وێرانیدا دەهێنێت و دەیخاتە ژێر پێیەوە. ئەم فریشتەیە دەیەوێت بۆ دواوە بڕوات و "گشتێتییەك لەو شتەوە دروست بكات، كە تێكشكاوە". (ل257) بەڵام تۆفانێك لەلای بەهەشتەوە هەڵدەكات (واتا، لە دەستپێكی مێژووەوە) و "باڵەكانی فریشتەكە بە توندوتیژییەكی زۆرەوە گرفتار دەكات، كە فریشتەكە ناتوانێت لەو [وێرانیانە] نزيك بكەوێتەوە". (ل258). هەر ئەو تۆفانەى فریشتەكە لەو كاتەدا بۆ دواوە پاڵدەنێت و فریشتەش بەرەو لای داهاتوو راپێچ دەكرێت، وێرانییەكانی رابوردوو بەدیدی فریشتەكە گەورەتر و گەورتر دەبنەوە. بێنیامین دەڵێت "ئەم تۆفانە"، هەر ئەو شتەیە، كە ئێمە پێیدەڵێین "پێشكەوتن". (ل258).
سەرچاوەى ئەم وەرگێڕانە
William E.Deal and Timothy K.Beal: THEORY FOR RELIGIOUS STUDIES, ROUTLEDGE New York • London, 2005, pp.44-48.
سەرچاوەكانی نووسەر
Further Reading
By Benjamin
“Critique of Violence.” In Reflections, edited by Peter Demetz and translated by Edmund Jephcott.
New York: Harcourt Brace Jovanovich, 1978.
*“The Task of the Translator.” In Illuminations, edited by Hannah Arendt and translated by Harry Zohn, New York: Harcourt, Brace and World, 1968.
*“The Work of Art in the Age of Mechanical Reproduction.” In Illuminations, edited by Hannah Arendt and translated by Harry Zohn. New York: Harcourt, Brace and World, 1968.
“Theses on the Philosophy of History.” In Illuminations, edited by Hannah Arendt and translated by Harry Zohn New York: Harcourt, Brace and World, 1968.
The Origin of German Tragic Drama. Translated by John Osborne. London: Verso, 1977.
The Correspondence of Walter Benjamin and Gershom Scholem, 1932 1940. Translated by Gary Smith and André Lefevere. New York: Schocken, 1989.
About Benjamin
Alter, Robert. Necessary Angels: Traditions and Modernity in Kafka, Benjamin and Scholem. Cambridge: Harvard University Press, 1991.
Britt, Brian M. Walter Benjamin and the Bible. New York: Continuum, 1996.
Davis, Charles. “Walter Benjamin, the Mystical Materialist.” In Truth and Compassion, edited by H.Joseph, J.N.Lightstone, and M.D.Oppenheim. Waterloo: Wilfrid Laurier University Press,1983.
*Handelman, Susan A. Fragments of Redemption: Jewish Thought and Literary Theory in Benjamin, Scholem, and Levinas. Bloomington: Indiana University Press, 1991.
Arendt Hannah. “Introduction” In Illuminations, edited by Hannah Arendt and translated by Harry Zohn. New York: Harcourt, Brace and World, 1968.
Linafelt, Tod. Surviving Lamentations: Catastrophe, Lament, and Protest in the Afterlife of a Biblical Book. Chicago: University of Chicago Press, 2000.
*Plate, S.Brent. Walter Benjamin, Religion, and Aesthetics: Rethinking Religion through the Arts. New York and London: Roudedge, 2004.
Wohfarth, Irving. “On Some Jewish Motifs in Benjamin.” In The Problems of Modernity: Adorno and Benjamin, edited by Andrew Benjamin. London and New York: Roudedge, 1989.
[1] Gershom Scholem
[2] Habilitationsschrift
تێزی دكتۆرا، یان بەرزتر لە دكتۆرا كە تەنها لە زانكۆكانی ئەڵمانیادا هەیە (وەرگێڕ)
[3] French Vichy
[4]باوەڕ بە مەسیحی رزگاریدەر(وەرگێڕ)
[5] Critique of Violence
[6] The Task of the Translator
[7] The Work of Art in the Age of Mechanical Reproduction
[8] Theses on the Philosophy of History
[9] afterlife
[10] Surviving Lamentations: Catastrophe, Lament, and Protest in the Afterlife of a Biblical Book
[11]Tod Linafelt
[12] authenticity
[13] aura
[14] distance
[15] historical otherness
[16]ئاپۆرە یان جەماوەر رێكبخات
[17] S.Brent Plate
[18] angel of history
[19] Paul Klee
[20] Angelus Novus
په یوه ندی